Σκήτη Αγίου Νικάνορα
Στη σκήτη φτάνεις μόνο με τα πόδια. Οδηγός μας υπήρξε το καλά διατηρημένο μονοπάτι, που κινείται ανατολικά της Μονής, παράλληλα με τον Αλιάκμονα ποταμό και αρκετά ψηλότερα από αυτόν, ανάμεσα στα δέντρα και κάτω από τα βράχια. Η μετάβαση διαρκεί περίπου 20 λεπτά αλλά χρειάζεται προσοχή σε δύο τρία σημεία, όπου το μονοπάτι έχει κατρακυλήσει προς το ποτάμι...
Λίγο πριν αντικρίσουμε για πρώτη φορά το επιβλητικό ασκηταριό, στο μέσο περίπου της διαδρομής, φτάσαμε σε ένα ερειπωμένο εκκλησάκι, το οποίο είναι έτοιμο να καταρρεύσει. Είναι σκεπασμένο με νάυλον για να προστατεύεται από τα καιρικά φαινόμενα. Αυτές οι πρώτες εικόνες, μας κίνησαν την περιέργεια και χωρίς να χάσουμε χρόνο, μπήκαμε μέσα. Κακή εντύπωση μας προκάλεσαν οι "υπογραφές" πάνω στις αγιογραφίες, κάποιων από όλους όσους έχουν φτάσει μέχρις εκεί. Μνημεία αιώνων τα καταστρέφουμε χωρίς αναστολές, μόνο και μόνο για να γράψουμε κάπου το όνομά μας και να ικανοποιήσουμε την ματαιοδοξία μας. Αφήσαμε πίσω μας το εκκλησάκι, κάπως απογοητευμένοι, και συνεχίσαμε...
Το μονοπάτι γινόταν τώρα κατηφορικό και πιο επικίνδυνο, ενώ πολύ γρήγορα φάνηκε μπροστά μας, το επιβλητικό ασκηταριό του Αγίου Νικάνορα, χτισμένο μέσα στον βράχο. Είναι από τις περιπτώσεις που απλώς κάθεσαι και "χαζεύεις", με το θέαμα που αντικρίζεις. Η πρώτη ερώτηση που σου έρχεται στο μυαλό είναι πως κατάφεραν κι έχτισαν τη σκήτη εκεί πάνω...
Καθώς πλησιάζαμε περισσότερο, η τοποθεσία γινόταν όλο και πιο άγρια και μεγάλωνε η αγωνία μας, για το πως μπορεί να καταλήξει η εξόρμησή μας. Όταν τελικά βρεθήκαμε κάτω από τον βράχο, εντυπωσιασμένοι από την κατασκευή, αρχίσαμε να αναρωτιόμαστε, πως θα καταφέρουμε να μπούμε μέσα, καθώς έπρεπε πρωτίστως να νικήσουμε τους φόβους που προκαλούν οι απόκρημνοι βράχοι, ο γκρεμός, το υψόμετρο και η ξύλινη σκάλα.
Για να νικήσεις όμως τους φόβους σου, θα πρέπει να τους αντιμετωπίσεις...
Πήραμε λοιπόν μερικές ανάσες κι αφού "μελετήσαμε" την περιοχή, ανεβήκαμε στην σκάλα, που οδηγεί απ’ ευθείας μέσα στη σκήτη. Με αργά αλλά σταθερά βήματα, φτάσαμε ένας – ένας επάνω (κάποια από τα ξύλα της σκάλας έχουν αρχίσει και σαπίζουν, η οποία σε γενικές γραμμές όμως είναι αρκετά σταθερή).
Όταν μπεις μέσα στο κτίσμα, το ξύλινο δάπεδο, είναι το καινούργιο στοιχείο που σε προβληματίζει. "Θα αντέξει το βάρος μου ή θα βρεθώ χωμένος σε καμιά τρύπα;", είναι η πρώτη σκέψη που κάνεις. Όσο όμως περνούσε η ώρα κι αφού διαπιστώσαμε ότι μέσα στη σκήτη δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος, η εξοικείωσή μας με τον χώρο γινόταν καλύτερη.
Η σκήτη περιλαμβάνει δύο ξύλινους ορόφους και στον πάνω όροφο βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου. Είναι διατηρημένο σε μάλλον καλή κατάσταση (δεν γνωρίζουμε την ηλικία του) αλλά τραυματισμένο κι αυτό από τις "υπογραφές" κάποιων εκ των επισκεπτών, που φρόντισαν να μας ενημερώσουν για την παρουσία τους στο χώρο, κατά το παρελθόν.
Η ατμόσφαιρα μέσα στο εκκλησάκι είναι ιδιαίτερα κατανυκτική και σε αυτό παίζουν ρόλο, το λιγοστό φως που περνάει από τα παράθυρα, ο βράχος που αποτελεί τον ένα "τοίχο", το τέμπλο του ναού και φυσικά τα τάματα των πιστών, που άφησαν κάτι προσωπικό φεύγοντας από κει, με τις ευχές για την καλή τους τύχη. Εξωτερικά της σκήτης (στο ύψος του δευτέρου ορόφου) υπάρχει απομονωμένος ένας πολύ μικρός χώρος που μοιάζει με μπαλκόνι (το πέρασμα για εκεί είναι το πιο επικίνδυνο κομμάτι της εξόρμησης και χρειάζεται την μεγαλύτερη προσοχή καθώς δεν υπάρχουν προστατευτικά) και που πιθανόν εχρησιμοποιείτο ως χώρος αυτοσυγκέντρωσης και προσευχής για τους ασκητές.
Συλλέξαμε τις απαραίτητες φωτογραφίες κι έπειτα από περίπου, μίας ώρας παραμονή, μέσα στη σκήτη, πήραμε την απόφαση να κατεβούμε. Έπειτα, καθίσαμε και απολαύσαμε το άγριο και συνάμα πολύ όμορφο τοπίο. Αφού ξεκουραστήκαμε λίγο, συζητήσαμε για το μέλλον της σκήτης, με την ευχή οι μηχανικοί που κατασκευάζουν το φράγμα του Ιλαρίωνα, να βρούνε τρόπο και να προστατεύσουνε, το μοναδικό αυτό μνημείο της Ορθοδοξίας...
Εξόρμησαν – συνεργάστηκαν: hampos, mpouris, nio, stergios, stathis, garavelas, cyber walker.
* Ο όσιος Νικάνωρ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1491. Από μικρός αγαπούσε τη θρησκεία κι όταν πέθαναν οι γονείς του, μοίρασε στους φτωχούς, όσα κληρονόμησε. Έγινε μοναχός με το όνομα Νικάνωρ, από Νικόλας που λεγόταν πρωτύτερα. Η παράδοση λέει ότι μια νύχτα, εκεί που έκανε την προσευχή του, άκουσε μια φωνή απο τον ουρανό, που του έλεγε να πάει στο βουνό του Καλλιστράτου κι εκεί να καλογερέψει. Ανακαίνισε το χαλασμένο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, που βρισκόταν στην ακροποταμιά του Αλιάκμονα και ασκήτεψε σ᾿ αυτό επί 16 χρόνια. Κατόπιν, τον βοήθησαν δύο έμποροι δίνοντας του αρκετά χρήματα, και με αυτά έχτισε στην κορυφή του βουνού το μοναστήρι της Ζάβορδας, που το αφιέρωσε στη μεταμόρφωση του Σωτήρος. Εκοιμήθη στις 7 Αυγούστου του 1549, σε ηλικία 58 χρόνων. Το λείψανό του, θάφτηκε στο παρεκκλήσι του Τιμίου Προδρόμου μέσα στη Μονή, και ο τάφος του σώζεται ως σήμερα.
** Το υδροηλεκτρικό φράγμα που κατασκευάζει, από τις αρχές της δεκαετίας 90, η ΔΕΗ στον Ιλαρίωνα, θα παράγει σημαντικές ποσότητες ηλεκτρικού ρεύματος, θα αρδεύσει την Ημαθία και τη Θεσσαλονίκη ενώ θα εξασφαλιστεί πόσιμο νερό για τους κατοίκους της συμπρωτεύουσας. Θα ξεκινήσει τη λειτουργία του, το 2010. Η τεχνητή λίμνη που θα δημιουργηθεί, θα ξεπερνάει σε μήκος τα 20 χιλιόμετρα, ενώ το μέγιστο βάθος της, σε κάποια σημεία, θα είναι κοντά στα 400 μέτρα.
Η Ζάβορδα, από εντυπωσιακό μοναστήρι – φρούριο, χτισμένο στην κορυφή του Καλλίστρατου Όρους, σε λίγους μήνες από σήμερα, θα μετατραπεί σε παραλίμνιο θέρετρο...