Το τίμημα του λιγνίτη...
{flv}k_x{/flv}
Στη Δυτική Μακεδονία και πιο συγκεκριμένα στο λεκανοπέδιο Κοζάνης – Πτολεμαΐδας, βρίσκονται συγκεντρωμένα τα μεγαλύτερα κοιτάσματα λιγνίτη που διαθέτει στο υπέδαφός της, η χώρα μας. Δεν είναι τυχαίο που οι ατμοηλεκτρικοί σταθμοί της ΔΕΗ στην περιοχή, που χρησιμοποιούν τον λιγνίτη ως καύσιμο, αποκαλούνται η ενεργειακή καρδιά της Ελλάδας. Τι είναι όμως ο λιγνίτης και γιατί γίνεται αντικείμενο συζητήσεων τα τελευταία χρόνια;
Ο λιγνίτης είναι ορυκτό πέτρωμα, κύριο συστατικό του οποίου είναι ο άνθρακας. Μοιάζει με μαύρο ξύλο και όταν καίγεται παράγει ενέργεια. Φθηνή ενέργεια που εξασφαλίζει σε όλους εμάς ηλεκτρικό ρεύμα 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, όλο το χρόνο, νύχτα και μέρα.
Η καύση του όμως παράγει διοξείδιο του άνθρακα που ρυπαίνει το περιβάλλον. Η ατμοσφαιρική ρύπανση από την καύση του λιγνίτη είναι τόσο εμφανής σε μερικές περιοχές ακόμα και με γυμνό μάτι, από την τέφρα που έχει σκεπάσει σχεδόν τα πάντα και δεν χρειάζεται να είναι κάποιος επιστήμονας για να αντιληφθεί κάτι τέτοιο.
Η Ελλάδα, παγκοσμίως, βρίσκεται στις πρώτες θέσεις στην εξόρυξη και την εκμετάλλευση του λιγνίτη. Η εκμετάλλευσή του εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό, ενεργειακή ανεξαρτησία στη χώρα μας και προσφέρει χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Μολύνει όμως το περιβάλλον, εξαφανίζει οικισμούς ολόκληρους και ξεριζώνει ανθρώπους από τις εστίες τους. Στην περιοχή της Εορδαίας, η ΔΕΗ έχει απαλλοτριώσει μέχρι σήμερα ολόκληρα χωριά που είχαν την «τύχη» να βρίσκονται χτισμένα πάνω από τα κοιτάσματα του λιγνίτη και στο μέλλον ίσως συμβεί το ίδιο και με άλλα.
Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες έχουν απαλλοτριωθεί και μετεγκατασταθεί οι οικισμοί Εξοχής, Καρδιάς, Χαραυγής, Κόμανου και Κλείτου και σύντομα αναμένεται να γίνει και η μετεγκατάσταση των οικισμών Ποντοκώμης και Μαυροπηγής, ενώ υπάρχουν και οικισμοί, οι κάτοικοι των οποίων έχουν δηλώσει την επιθυμία να μεταναστεύσουν και αυτοί διότι βρίσκονται κοντά στα ορυχεία.
Όταν τα αποθέματα λιγνίτη τελειώσουν σε μία περιοχή, η ΔΕΗ φροντίζει για την όσο το δυνατόν καλύτερη αποκατάσταση του περιβάλλοντος.
Αυτό γίνεται κυρίως με δενδροφυτεύσεις αλλά και πειραματικές καλλιέργειες ενώ γίνονται και έργα διαμόρφωσης των ορυγμάτων μετά την εκμετάλλευσή τους.
Η παρέα της Cyberότσαρκας έχει επισκεφθεί δύο φορές τη λεκάνη της Εορδαίας και στο μέλλον θα το ξανακάνει. Οι εικόνες που αποκομίσαμε δεν περιγράφονται εύκολα με λέξεις και δεν αποτυπώνονται με την ανάρτηση μερικών φωτογραφιών. Δεν θα προσπαθήσουμε να βάλουμε σε μία ζυγαριά τα οφέλη και τις επιπτώσεις από τη λειτουργία των εργοστασίων της ΔΕΗ στην περιοχή μας. Δεν έχουμε αυτόν τον σκοπό και φυσικά δεν είμαστε σε θέση να το κάνουμε διότι ούτε τις γνώσεις διαθέτουμε, ούτε τα πραγματικά προβλήματα των κατοίκων της περιοχής γνωρίζουμε και συν τοις άλλοις δεν μας πέφτει και λόγος.
Θα προσπαθήσουμε όμως να μεταφέρουμε κάποιες εικόνες από την περιοχή, όπως αυτή υφίσταται σήμερα, διότι τα «φωτορεπορτάζ» που κάνουμε, σε λίγα χρόνια θα πάρουν τη μορφή χρονικής καταγραφής μιας και η περιοχή δεν θα είναι ποτέ ξανά η ίδια. Έχουμε πάει ήδη στη Χαραυγή και σε λίγες μέρες θα επισκεφθούμε τον Κλείτο. Περάσαμε κι από τον Κόμανο αλλά το χωριό πλέον δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχουν η Εξοχή και η Καρδιά.
Για τον επίλογο θα αναφέρουμε ότι το λιγνιτικό ενεργειακό απόθεμα της Ελλάδας φτάνει για τα επόμενα 50 ίσως και 100 χρόνια. Πέραν της λεκάνης Πτολεμαΐδας – Κοζάνης, κοιτάσματα υπάρχουν και στη Φλώρινα, τη Λάρισα, τη Δράμα αλλά και σε περιοχές της νότιας Ελλάδας.
Αυτό σημαίνει ότι για τις επόμενες δεκαετίες η χώρα μας, σε ότι τουλάχιστον έχει να κάνει με το ηλεκτρικό ρεύμα, έχει μια κάποια αυτάρκεια.
Ως τότε όμως, πόσα ακόμα χωριά θα χρειαστεί να εξαφανιστούν για πάντα από τον χάρτη και να περάσουν κι αυτά στην ιστορία για να μπορούμε εμείς να έχουμε κάποιες από τις ανέσεις που αποτελούν κομμάτι της καθημερινότητάς μας; Ο χρόνος θα δείξει…