Στο σπήλαιο του Βλάχου

Ήταν σίγουρα η μεγαλύτερη αναζήτηση που έχει κάνει μέχρι σήμερα, η ομάδα της cyberότσαρκας. Η "τρύπα του Βλάχου" αποτελεί ένα σπήλαιο και όχι μία απλή σπηλιά. Αυτό το γνωρίζαμε από την αρχή γι'αυτό και δώσαμε βάρος στο συγκεκριμένο θέμα. Πολλές ώρες περπάτημα και ακόμα περισσότερες ώρες συζήτηση γύρω από το πως θα προσεγγίσουμε την σπηλιά του Βλάχου, ή αλλιώς την "τρύπα του Κωστάκη". Μετά από τρεις και πλέον εβδομάδες αναζήτησης τα καταφέραμε! Tελικά άξιζε τον κόπο...;

Το κοντινότερο χωριό είναι η Ζώνη Κοζάνης από την οποία αν δεν έχεις το κατάλληλο όχημα για να προσεγγίσεις τα Όντρια (την περιοχή πάνω από τα κάθετα βράχια) χρειάζεσαι περίπου 2-3 ώρες περπάτημα. Με αυτά που ακούγαμε για την τρύπα του Βλάχου, είχαμε σχηματίσει στο μυαλό μας την εικόνα, πως πρόκειται για μία σπηλιά-φάντασμα. Λίγοι την γνωρίζουν και ακόμη λιγότεροι την έχουν δει. Ελάχιστοι όμως θυμούνται που είναι και αυτό γιατί τα Όντρια στο μεγαλύτερό τους κομμάτι αποτελούνται από πανομοιότυπες επαναλαμβανόμενες γούρνες με διαστάσεις περίπου 30Χ30 μέτρα με 10-15 μέτρα βάθος, που σε μπερδεύουν και πολύ εύκολα χάνεσαι σε μία περιοχή που λόγω της επανάληψης και του πυκνού δάσους μπορεί να χαρακτηριστεί ως ψυχεδελική. Αυτό είναι και το φυσικό σύνορο των νομών Καστοριάς και Κοζάνης, με μία ελάχιστη απόκλιση προς τον νομό Κοζάνης. Ένα πολύ μεγάλο υψιπέδιο με αμέτρητες γούρνες την μία δίπλα στην άλλη, στα 1500 περίπου μέτρα υψόμετρο.

Η πρώτη μας γνωριμία λοιπόν με τα Όντρια έγινε λίγο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα όταν και ανεβήκαμε για πρώτη φορά στο βουνό, έχοντας στο νου μας πάντα την σπηλιά του Βλάχου. Μετά από πολύωρες προσπάθειες και αρκετό περπάτημα το μόνο που είχαμε καταφέρει ήταν να αποκτήσουμε μία, έστω, στοιχειώδη εξοικείωση με την περιοχή. Σχεδόν το ίδιο συνέβη ακόμα 2 φορές που ανεβήκαμε στα Όντρια, από διαφορετικά σημεία κάθε φορά. Στις 2/5/2009 ξεκινήσαμε με περισσότερη εμπειρία -όσον αφορά το συγκεκριμένο βουνό-, περισσότερη σιγουριά αλλά και πιο πολλά εφόδια καθώς γνωρίζαμε ότι δεν πρόκειται για έναν μικρό περίπατο. Είχαμε αυτήν την φορά μαζί μας τον κύριο Βασίλη, ο οποίος μεγάλωσε στην Ζώνη και είναι από τους λίγους οι οποίοι ξέρουν ακριβώς που βρίσκεται η σπηλιά. Απ'ότι μας είπε, μέχρι και ο ίδιος, παρόλο που από μικρό παιδί πάει στην σπηλιά, υπήρξαν φορές που την εντόπισε με δυσκολία. Ξεκινήσαμε από το χωριό γεμάτοι όρεξη και ενθουσιασμό που αυτήν την φορά κατά πάσα πιθανότητα θα φτάναμε στο σπήλαιο. Ανεβήκαμε στο "ζωνάρι", με οδηγό μας, εκτός από τον κύριο Βασίλη, μία χαρακτηριστική οξιά που ξεχωρίζει πάνω στον βράχο και αποτελεί σημάδι για το μέρος όπου βρίσκεται η σπηλιά. Από εκεί προχωρήσαμε γύρω στα 300 μέτρα μέσα στο δάσος και φτάσαμε στην, κατά κάποιο τρόπο, καμουφλαρισμένη είσοδο της σπηλιάς. Συνολικά περπατήσαμε γύρω στις 2 ώρες. Ο ενθουσιασμός μας ήταν πολύ μεγάλος, ήταν μία ανακούφιση και μία δικαίωση για όλες αυτές τις ημέρες που ασχολούμασταν με την "Τρύπα του Βλάχου".

Χωρίς να χάσουμε και πολύ χρόνο ξεκινήσαμε ένας-ένας να μπαίνουμε προς τα μέσα και συνειδητοποιήσαμε ότι τελικά η ανταμοιβή για τον κόπο μας ήταν ένα πραγματικό σπήλαιο. Η παλιά αυτοσχέδια σκάλα δεν εμπνέει ιδιαίτερη εμπιστοσύνη καθώς, και λόγω της υγρασίας, έχει σαπίσει. Μετά από μία σχετικά απότομη κατάβαση 15 μέτρων από την είσοδο του σπηλαίου και με την βοήθεια των σκοινιών, καθώς τα βρεγμένα βράχια γλιστρούσαν, το σπήλαιο έδειχνε να "στρώνει". Το εντυπωσιακό του σπηλαίου είναι το ύψος του που φτάνει στα 10 μέτρα και σε πολλά σημεία τα ξεπερνά. Το εσωτερικό του είναι σαν ένας διάδρομος που συνεχώς στρίβει δεξιά και αριστερά. Πολύ πλούσιος ο διάκοσμός του από σταλακτίτες και σταλαγμίτες αλλά και από οστά σε κατάσταση ημιαπολίθωσης καθώς, όπως προαναφέραμε, η είσοδός του είναι κάπως καμουφλαρισμένη με αποτέλεσμα, πολλά ζωά να πέφτουν μέσα σε αυτό και να παγιδεύονται καθώς τα πρώτα μέτρα μετά την είσοδο είναι πολύ ανηφορικά και πιθανότατα δεν μπορούν να ανέβουν. Εφόσον κάποιος καταφέρει και μπει στην σπηλιά, στη συνέχεια την διασχίζει όλη πολύ εύκολα, καθώς πρόκειται για ένα υπόγειο μονοπάτι με επίπεδο έδαφος, λες και έχει φτιαχτεί από ανθρώπινο χέρι. Ο ενθουσιασμός από την σπήλαιο-εξερεύνησή μας ξεχείλιζε, η σπηλιά είναι κάτι το ξεχωριστό που σε κάνει να νιώθεις δέος, με το απόλυτο σκοτάδι και με τα νερά που στάζουν, να μας χαρίζουν στιγμές πολύ διαφορετικές από τις συνηθισμένες. Τα τοιχώματα του σπηλαίου είναι σε πολλά σημεία ολόκληρα καλυμμένα από σταλαγμίτες και δείχνουν με πόση υπομονή και μεράκι "εργάστηκε" χιλιάδες (ίσως και εκατομμύρια) χρόνια η φύση για να κατασκευάσει όλες αυτές τις ομορφιές.

Η σπηλιά έμεινε γνωστή ως "του Βλάχου η τρύπα" ή "η τρύπα του Κωστάκη",  λόγω ενός μύθου των χωριών με έγκλημα και τιμωρία. Ο Κωστάκης που ήταν βλάχος και ζούσε στην γύρω περιοχή των Οντρίων είχε ένα "κουσούρι". Έκλεβε πρόβατα από τους άλλους τσοπάνους και τα έκρυβε καλά για να μην τα βρουν, παρόλο που ο ίδιος είχε αρκετά πρόβατα δικά του ώστε να συντηρήσει πάνω και από μία οικογένειες. Κι όμως ο Κωστάκης συνέχιζε τις παρανομίες καθώς το κλέψιμο του είχε γίνει συνήθεια. Και συνεχίζει ο μύθος λέγοντας πως οι τσοπαναραίοι μη μπορώντας να τον πιάσουν, καθώς ήταν γρήγορος στο τρέξιμο, αλλά ούτε και να τον κατηγορήσουν ευθέως, τον κάλεσαν μια μέρα, λίγο πριν τον γάμο του, εκεί που έψηναν για να τον κεράσουν. Εκεί, ως αγανακτισμένο λαϊκό δικαστήριο, τον ξέκαναν και τον έσυραν πάνω στα Όντρια σε μία σπηλιά όπου και τον πέταξαν. Οι βλάχοι που κατέβηκαν από τα γύρω χωριά για τον γάμο του λίγες μέρες μετά, τον αναζητούσαν μάταια. Κάποιοι είπαν πως οι δικοί του βρήκαν το πτώμα του σε μία τρύπα...

Μετά από τα 100 περίπου μέτρα ο διάδρομος τελειώνει και το σπήλαιο ανηφορίζει καταλήγοντας σε ένα πολύ μικρό άνοιγμα, το οποίο δεν μπορεί κάποιος εύκολα να προσεγγίσει. Εκεί πήραμε τον δρόμο της επιστροφής τον οποίο επέσπευσαν ακόμη περισσότερο και τα σύννεφα που είχαν μαζευτεί στον ουρανό, καθώς είχαμε περίπου μιάμιση ώρα περπάτημα (τώρα είχαμε κατηφόρα) και θέλαμε να αποφύγουμε την βροχή. Τελικά όλα πήγαν καλά και φτάσαμε στο χωριό γεμάτοι εντυπώσεις και καινούριες εμπειρίες επάνω στις άγνωστες ομορφιές ενός τόπου τον οποίο πολλοί θεωρούν μουντό. Ήταν μία από τις επιτυχίες της ομάδας καθώς εκτός από τις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε, αυτό που είδαμε, ήταν τελικά πράγματι, ένα από τα μυστικά του τόπου μας!

Καθήσαμε για έναν καφέ στο χωριό της Ζώνης, το οποίο συντηρούν σε καλή κατάσταση oι ίδιοι οι χωριανοί και συζητήσαμε στο καφενείο με κάποιους μεγαλύτερους Ζωνίτες, για το πόσο όμορφα είναι τα μέρη μας εδώ γύρω και πόσο έμφαση πρέπει να δώσουμε στο να τα συντηρήσουμε και να τα αναδείξουμε, ενάντια στην συνεχώς αυξανόμενη αστυφιλία και αδιαφορία για την φύση και το βουνό.

Χωρίς τον κύριο Βασίλη θα παιδευόμασταν ακόμη με το να βρούμε την σπηλιά. Το "ευχαριστώ" είναι λίγο...

Κάποιες πληροφορίες που πήραμε από το λαογραφικό βιβλίο του κυρίου Άρη Μπακαΐμη, "Τα Όντρια, το βουνό μας" ήταν ιδιαίτερα χρήσιμες για εμάς.

Κείμενο / Επιμέλεια:toulias

Εξόρμησαν/Συνεργάστηκαν: psilos, ioannis, WiMax, hampos,  stathis, Nio, Stergios, garavelas.