Γεφύρι Ζούζουλης

Ξεχασμένο μέσα στο δάσος και μακριά σχεδόν από κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, το πετρόκτιστο γεφύρι της Ζούζουλης αποτελεί ένα από τα πιο καλά "κρυμμένα" μυστικά του τόπου μας... Βρίσκεται στην "ουρά" του Νομού Καστοριάς, στο νοτιότερο άκρο του, σε μία πολύ όμορφη τοποθεσία που ονομάζεται Καζάνια, κτισμένο πάνω από τα νερά του Ζουζουλιώτικου ρέματος και ενώνει τον Σμόλικα με το Βόιο. Το γεφύρι της Ζούζουλης είχε την τύχη να εγκαταλειφθεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες όταν και κατασκευάστηκαν οι αμαξιτοί δρόμοι που ενώνουν τους παρακείμενους οικισμούς. Και λέμε είχε την τύχη να εγκαταλειφθεί, διότι βρίσκεται μακριά από τα σύγχρονα περάσματα των ανθρώπων με ό,τι αυτό συνεπάγεται...
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση δύο είναι οι εκδοχές για την κατασκευή του, οι οποίες έχουν ένα κοινό στοιχείο. Η πρώτη αναφέρει ότι την χρηματοδότηση για το κτίσιμό του, την εξασφάλισε κάποιος αγωγιάτης που καταγόταν από κοντινό χωριό, στη μνήμη του αδελφού του, που πνίγηκε στο ποτάμι. Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, το γεφύρι κτίστηκε από κάποιον άρχοντα της περιοχής όταν και συγκινήθηκε από τον άδικο πνιγμό ενός μικρού κοριτσιού που προσπαθούσε να περάσει το ορμητικό ρέμα.
Το γεφύρι είναι μονότοξο με μήκος κοντά στα 25 μέτρα και ύψος τα 7. Κατασκευάστηκε το 1880 από τεχνίτες, καταγόμενους από τα μαστοροχώρια της Κόνιτσας και την ημερομηνία κατασκευής, διέσωσε ο Ζουζουλιώτης Μάνθος Δημήτριος, ο οποίος παραβρέθηκε στη θεμελίωση. Για δεκαετίες βρισκόταν πάνω στο βασικό μονοπάτι που συνέδεε τη Ζούζουλη με τα Γρεβενά και το Τσοτύλι, ενώ ήταν κι ένα από τα περάσματα από τη Μακεδονία για την Ήπειρο. Σήμερα, ελάχιστοι βοσκοί είναι αυτοί που κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, το χρησιμοποιούν για να περάσουν τα κοπάδια τους. Οι ελάχιστες φθορές που έχει υποστεί το γεφύρι (αναστηλώθηκε κοντά στο 1990) οφείλονται κυρίως στο πέρασμα του χρόνου. Το ίδιο ισχύει και για τον παλιό νερόμυλο του Νάκη, κατασκευής 1940, που βρίσκεται μερικά μέτρα μακρύτερα, αν εξαιρέσουμε κάποιες μικρές ζημιές εντός του κτίσματος που φαίνεται να προκάλεσαν κάποιοι που διανυκτέρευσαν εκεί.
Το γεφύρι της Ζούζουλης απέχει περίπου 2 χιλιόμετρα από τον ομώνυμο οικισμό και η πρόσβαση μπορεί να γίνει και με αυτοκίνητο καθώς υφίσταται χωματόδρομος. Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο άνω των 1000 μέτρων και άρχισε να εγκαταλείπεται στα μέσα της δεκαετίας του 1960 λόγω καθιζήσεων του εδάφους. Οι περισσότεροι Ζουζουλιώτες μετακόμισαν στους Μανιάκους και το Τσοτύλι.
Κατά την τελευταία απογραφή, 84 συμπολίτες μας δήλωσαν μόνιμοι κάτοικοι Ζούζουλης αλλά για να δείτε κάποιους από αυτούς στο χωριό θα πρέπει να το επισκεφθείτε τους καλοκαιρινούς μήνες. Τον χειμώνα τα σπίτια που έχουν κόσμο, ξεχωρίζουν πολύ εύκολα από τα υπόλοιπα, από τις καμινάδες που καπνίζουν… Ο οικισμός συνδέεται με ασφαλτόδρομο με την εθνική οδό Κοζάνης – Ιωαννίνων (απόσταση 6 χιλιόμετρα) αλλά οι καθιζήσεις που συνεχίζονται ακόμα και σήμερα, προκαλούν βλάβες στο οδόστρωμα και σε κάποια σημεία του, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από τους οδηγούς.
Εξόρμησαν - Συνεργάστηκαν: toulias, nio, garavelas.